Hầu hết các nhà giao dịch thường e ngại những biến động giá mạnh, những đợt điều chỉnh lớn, nhưng thực tế, chính những giai đoạn thị trường đi ngang (sideways) mới là "kẻ hủy diệt" thầm lặng và nguy hiểm nhất đối với tài khoản giao dịch. Đây là một thực trạng được nhiều nhà giao dịch có kinh nghiệm, trong đó có chuyên gia Julian Komar, nhận định.
Vậy đâu là những lý do khiến thị trường đi ngang lại trở thành một "cơn ác mộng" đối với giới trader?
PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU
1. Bẫy phá vỡ giả (False Breakouts)
Thị trường đi ngang thường hình thành các vùng tích lũy, tạo ra những mô hình kỹ thuật có vẻ hấp dẫn như tam giác, cờ đuôi nheo, hay các kênh giá. Các nhà giao dịch thường bị cám dỗ bởi tín hiệu phá vỡ (breakout) khỏi các mô hình này, nhưng phần lớn trong số đó lại là những "cú lừa". Giá chỉ di chuyển một quãng ngắn rồi đảo chiều trở lại, khiến lệnh giao dịch bị thua lỗ. Sự lặp đi lặp lại của những phá vỡ giả này không chỉ bào mòn vốn mà còn tác động nghiêm trọng đến tâm lý, khiến nhà giao dịch rơi vào trạng thái hoài nghi và mất phương hướng.
2. Hội chứng giao dịch quá mức (Overtrading)
Sự thiếu vắng của những biến động rõ ràng trong thị trường đi ngang có thể tạo ra cảm giác nhàm chán và bức bối. Các nhà giao dịch, đặc biệt là những người thiếu kinh nghiệm, thường bị thôi thúc phải hành động để tìm kiếm lợi nhuận. Họ có xu hướng vào lệnh một cách cưỡng ép, dựa trên những tín hiệu yếu hoặc thậm chí không có tín hiệu, với hy vọng "tìm thấy" một cú đột phá. Việc giao dịch quá mức trong giai đoạn này là một sai lầm chết người, bởi thị trường đi ngang tưởng thưởng cho sự kiên nhẫn, không phải sự vội vã. Mỗi lệnh giao dịch không có cơ sở đều là một canh bạc rủi ro cao.
3. Cạn kiệt nguồn lực tinh thần (Mental Capital Drain)
Mỗi lần phá vỡ giả hay một lệnh thua lỗ không đáng có đều làm xói mòn sự tự tin của nhà giao dịch. Tâm lý là một yếu tố then chốt trong trading. Khi đối mặt với chuỗi thua lỗ liên tiếp, lòng tin vào chiến lược và khả năng phán đoán của bản thân sẽ dần tan biến. Hệ quả là khi thị trường thực sự hình thành một xu hướng rõ ràng, nhà giao dịch đã mất đi sự quyết đoán và thường do dự, bỏ lỡ cơ hội lớn nhất.
4. Rủi ro tương quan (Correlation Risk)
Trong những giai đoạn thị trường đi ngang, sự tương quan giữa các loại tài sản thường gia tăng. Chẳng hạn, khi thị trường crypto đi ngang, các đồng coin lớn như Bitcoin và Ethereum thường di chuyển trong một phạm vi hẹp. Tương tự, trong thị trường chứng khoán, nhiều cổ phiếu trong cùng một ngành cũng có thể "đóng băng" cùng lúc. Nhà giao dịch có thể lầm tưởng rằng mình đã đa dạng hóa danh mục đầu tư, nhưng thực tế chỉ đang chồng chất cùng một loại rủi ro trên nhiều tài sản khác nhau. Một cú quét bất ngờ có thể ảnh hưởng đến toàn bộ các vị thế đang nắm giữ.
5. Ảo tưởng tăng trưởng (Account Growth Illusion)
Trong thị trường đi ngang, một vài lệnh thắng nhỏ có thể mang lại cảm giác tích cực, nhưng những khoản lãi này thường rất dễ bị xóa sổ bởi những biến động giá ngẫu nhiên. Đường cong vốn (equity curve) của bạn gần như đi ngang và có thể bị "quét sạch" chỉ bằng một cú biến động mạnh đột ngột. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: bạn cảm thấy bận rộn, dành nhiều thời gian và công sức để giao dịch, nhưng hiệu quả kinh tế lại không tương xứng và rủi ro vẫn luôn rình rập.
KẾT LUẬN VÀ LỜI KHUYÊN TỪ CHUYÊN GIA
Để sống sót và phát triển trong những giai đoạn thị trường đi ngang, các nhà giao dịch nên tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:
- Giảm thiểu tần suất giao dịch (Trade less): Hãy kiên nhẫn chờ đợi những tín hiệu rõ ràng và đáng tin cậy. Đừng cố gắng "ép" thị trường phải di chuyển theo ý mình.
- Giảm quy mô giao dịch (Use smaller size): Giảm thiểu rủi ro bằng cách vào lệnh với khối lượng nhỏ hơn. Điều này giúp bảo toàn vốn và duy trì sự tự tin.
- Tăng cường kiên nhẫn (Be patient): Hãy coi đây là giai đoạn để quan sát và tích lũy kinh nghiệm, chứ không phải để kiếm lợi nhuận. Nhiệm vụ của bạn không phải là "thắng lớn" mà là "tránh thua lỗ".
Những giai đoạn đi ngang chỉ là tạm thời. Thị trường sẽ sớm hình thành một xu hướng mới và những cơ hội lớn hơn sẽ xuất hiện. Sự kiên nhẫn, kỷ luật và quản lý rủi ro chặt chẽ trong giai đoạn này sẽ là chìa khóa để bạn duy trì tài khoản và sẵn sàng đón đầu những con sóng tiếp theo.
